Hywel Dda (Hywel ap Cadell c.880-948) Brenin y Deheubarth ac arweinydd Cymru gyfan.
Clywn enw Hywel yn aml wrth drafod codeiddio cyfreithiau Cymru’r Canol Oesoedd yn Hendy-gwyn yn Sir Gaerfyrddin, cyfreithiau a’i gelwir yn Gyfraith Hywel Dda. Er na ellir dyddio’r un llawysgrif sy’n bod heddiw yn ôl i gyfnod Hywel, ceir gyfeiriadaeth at enw Hywel yn eu rhagymadroddion a phery ei enw i fod yn gysylltiedig â’r gyfraith yng Nghymru a fodolodd hyd nes dyddiad gweithredu’r Ddeddf Cyfreithiau yng Nghymru yn 1535-1542.